Khi học về số La Mã, chúng ta đều biết số 4 được ký hiệu là “IV”. Tuy nhiên, nếu để ý, bạn sẽ thấy phần lớn các mặt đồng hồ, dù là treo tường hay đeo tay, lại sử dụng ký hiệu “IIII”. Điều này thường gây tò mò: đây là lỗi của nhà sản xuất hay một chiếc đồng hồ kém chất lượng? Thực tế, việc sử dụng “IIII” trên đồng hồ lại ẩn chứa những câu chuyện thú vị về lịch sử, thần thoại và tính thẩm mỹ. Hãy cùng khám phá nhé!
Nguồn Gốc Lịch Sử Của Ký Hiệu "IIII"
Một câu chuyện phổ biến liên quan đến vua Louis XIV của Pháp (1638–1715) thường được nhắc đến khi nói về việc sử dụng “IIII”. Theo đó, sau khi nhận một chiếc đồng hồ có ký hiệu số 4 là “IV”, nhà vua cảm thấy không hài lòng và yêu cầu thợ chế tác phải thay đổi thành “IIII”. Dù ban đầu các nghệ nhân phản đối, họ buộc phải tuân theo lệnh vua. Kể từ đó, đồng hồ sử dụng “IIII” thay vì “IV”.
Tuy nhiên, thực tế, trước cả thời vua Louis XIV, ký hiệu “IIII” đã xuất hiện trên các đồng hồ mặt trời và các di vật cổ đại. Ở La Mã cổ đại, "IIII" được sử dụng rộng rãi trước khi ký hiệu “IV” trở nên phổ biến trong các văn bản chính thống. Các đồng hồ mặt trời chế tác trước thế kỷ 19 đều dùng ký hiệu “IIII” thay vì “IV”, cho thấy đây không chỉ là lựa chọn cá nhân của một vị vua, mà là một truyền thống lâu đời.
Yếu Tố Thần Thoại Và Tôn Giáo
Theo ngôn ngữ học và văn hóa thần thoại La Mã, việc sử dụng “IIII” thay cho “IV” cũng có lý do liên quan đến thần Jupiter, một vị thần tối cao ngang hàng với thần Zeus trong thần thoại Hy Lạp. Trong tiếng Latin, tên thần Jupiter được viết là IVPITER. Do đó, để tránh bất kính khi sử dụng ký hiệu “IV” (một phần tên của thần) trên đồng hồ, các thợ chế tác đã quyết định thay thế bằng “IIII”.
Đây là minh chứng cho việc yếu tố tôn giáo và tín ngưỡng đã ảnh hưởng đến thiết kế và ký hiệu của các vật phẩm trong đời sống hàng ngày, bao gồm cả đồng hồ.
Tính Đối Xứng Và Cân Bằng Thẩm Mỹ
Một trong những lý do quan trọng nhất khiến “IIII” được ưu tiên sử dụng trên mặt đồng hồ là tính cân đối và đối xứng. Hãy thử chia mặt đồng hồ thành ba nhóm:
- 4 số bắt đầu bằng "I": I, II, III, IIII.
- 4 số bắt đầu bằng "V": V, VI, VII, VIII.
- 4 số bắt đầu bằng "X": IX, X, XI, XII.
Khi ký hiệu số 4 là “IIII”, mỗi nhóm sẽ có sự cân bằng về số lượng ký hiệu. Đồng thời, nếu tính theo số nét gạch, hai nửa mặt đồng hồ (với đường chia từ 6 giờ đến 12 giờ) sẽ chứa tổng cộng 14 nét mỗi bên, tạo nên sự hài hòa.
Ngoài ra, “IV” và “VI” có hình dạng khá tương đồng, dễ gây nhầm lẫn trong quá trình chế tác và sử dụng. Việc sử dụng “IIII” giúp loại bỏ hoàn toàn vấn đề này, mang lại độ chính xác cao hơn cho một vật dụng vốn tượng trưng cho sự hoàn hảo như đồng hồ.
Ý Nghĩa Văn Hóa Và Giá Trị Trường Tồn
Không chỉ mang tính lịch sử, văn hóa và thẩm mỹ, cách viết số 4 là “IIII” còn cho thấy sự tôn trọng giá trị truyền thống trong chế tác đồng hồ. Đây cũng là minh chứng cho sự chú trọng của các nghệ nhân đối với từng chi tiết nhỏ, từ thiết kế mặt số đến ý nghĩa ẩn sau ký hiệu.
Khi đeo một chiếc đồng hồ có ký hiệu “IIII”, bạn đang mang trên tay không chỉ một sản phẩm thời gian mà còn là câu chuyện về sự tinh tế và tâm huyết của ngành chế tác đồng hồ qua nhiều thế kỷ.
Kết Luận
Vậy tại sao số 4 trên đồng hồ lại được viết là “IIII”? Câu trả lời nằm ở sự giao thoa giữa lịch sử, thần thoại, và nghệ thuật thẩm mỹ. Dù bạn yêu thích đồng hồ vì công năng hay vì giá trị văn hóa, sự khác biệt này chắc chắn sẽ làm tăng thêm niềm yêu thích và trân trọng đối với những chiếc đồng hồ bạn sở hữu.
Hãy cùng ngắm nhìn chiếc đồng hồ của mình và khám phá những điều kỳ diệu ẩn sau từng ký hiệu, từng chi tiết nhỏ bé ấy!
Bình luận - Phản hồi