ĐỒNG HỒ CƠ LÀ GÌ? NHỮNG ĐIỀU BẠN CẦN BIẾT VỀ ĐỒNG HỒ CƠ

Đến thế kỷ thứ 16, ngoài sắt, đồng và bạc là vật liệu chính dùng để chế tác đồng hồ, sau đó đồng hồ chạy bằng lò xo được phát triển.

Năm 1574 đồng hồ bỏ túi được phát minh với chất liệu bằng đồng. 

Năm 1620 mặt kính đồng hồ được giới thiệu và nhanh chóng được điều chỉnh lên các mô hình đồng hồ cao cấp.

Năm 1680 kim phút lần đầu tiên được thêm vào đồng hồ. 

Năm 1675 vành tóc được phát minh là một yếu tố quan trọng của đồng hồ cơ giúp cỗ máy có bộ dao động điều hòa

Năm 1690 kim giây xuất hiện. 

Năm 1700, đồng hồ đeo tay dần trở nên phổ biến với nhiều kiểu dáng và kích cỡ khác nhau. 

Năm 1716, một người Anh tên George Graham phát minh ra bộ thoát, tiền đề cho bộ thoát cơ học mang lại độ chính xác cao.

Đặc biệt vào năm 1770, Abraham-Louis Perrelet phát minh ra một cơ chế tự lên dây cót - tiền đề cho sự ra đời của đồng hồ cơ automatic. 

Vào năm 1795, Abraham-Louis Breguet người sáng lập nên thương hiệu đồng hồ cao cấp Breguet phát minh ra bộ thoát Tourbillon. 

Năm 1812, Breguet sáng tạo ra chiếc đồng hồ đeo trên cổ tay đầu tiên dành cho Caroline Murat và Nữ hoàng của Naples. 

Đến năm 1822, Nicolas Rieussec nộp bằng sáng chế "đồng hồ bấm giờ bằng giây", mở ra kỷ nguyên của đồng hồ chronograph, hay còn gọi là đồng hồ bấm giờ. 

Năm 1915: Breitling ra mắt một trong những chiếc đồng hồ đeo tay cơ học có tính năng Chronograph đầu tiên. Vớt nút bấm ở vị trí 2 giờ, tách biệt với núm điều chỉnh, thay vì tích hợp vào nó như trên các đồng hồ bấm giờ của pocketwatch thời đó.

Năm 1926 thế giới ghi nhận mẫu đồng hồ đầu tiên có sự xuất hiện của một cánh quạt rotor tự động. Cơ chế lên dây này được thiết kế bởi nhà chế tác đồng hồ người Anh John Harwood, dựa trên chiếc đồng hồ mà Abraham-Louis Perrelet đã nghĩ ra cho pocketwatch trong thế kỷ 18.

Theo nhiều tài liệu ghi nhận, mẫu đồng hồ lặn cơ học lần đầu tiên được giới thiệu vào năm 1926 và mẫu đồng hồ này có tên Oyster - tiền thân của mô hình Rolex Oyster lừng danh. Đây cũng là chiếc đồng hồ với cơ chế cơ học chống nước đầu tiên trong lịch sử 

Năm 1931, công ty Thụy Sỹ LeCoultre & Cie và công ty Jaeger của Pháp hợp tác lại với nhau để sản xuất ra bộ sưu tập đồng hồ Reverso cơ học đặc trưng với bộ vỏ có thể trượt sang một bên và lật lại với mục đích bảo vệ mặt kính đồng hồ. Vào năm 1937 hai công ty hợp lại trở thành Jaeger-Lecoultre ngày nay.

Vào năm 1969, thế giới đồng hồ đón nhận một phát minh quan trọng đó là mô hình đồng hồ cơ chronograph automatic đầu tiên trên Thế giới được giới thiệu. Thứ nhất là bộ máy Calibre 6139 được chế tạo từ hãng Seiko, thứ hai đó chính là El Primero đến từ thương hiệu cao cấp Zenith.

Khủng hoảng thạch anh chính thức bắt đầu từ năm 1970 nhưng không vì thế mà đế chế đồng hồ cơ học bị lãng quên. Tựa như một chất xúc tác quyết định lại thị trường, các thương hiệu đồng hồ lớn đã tập trung phát triển, đua nhau cho ra mắt những mẫu đồng hồ cơ với những tính năng độc đáo, sử dụng các vật liệu tiên tiến cùng những cơ chế được cấp bằng sáng chế và tạo nên những trang sử mới tiếp theo đầy hào hùng cho thế giới đồng hồ. 

Tóm lại, đồng hồ cơ khí là những mẫu đồng hồ nam và nữ vận hành bởi bộ chuyển động có kết cấu hoàn toàn từ các thành phần như dây tóc, bánh răng, ngựa, gioăng,...được lắp ráp, liên kết và vận hành cùng nhau. Khác với đồng hồ quartz là đồng hồ hoạt động bằng pin, đồng hồ chuyển động cơ học là những cỗ máy rất phức tạp và có lịch sử lâu đời.  

Đối với nhiều người dùng, kể cả người đã quen dùng đồng hồ và cả những người chỉ mới tìm hiểu về đồng hồ thì đồng hồ cơ khí hay được nhận biết là đồng hồ tự động. Về lý thuyết, đồng hồ cơ bao gồm đồng hồ để bàn, đồng hồ treo tường, đồng hồ đeo tay,... đồng hồ automatic cơ bản chỉ là cơ chế vận hành. Nói cho dễ hiểu đã là đồng hồ automatic thì chắc chắn là đồng hồ cơ, nhưng gọi đồng hồ cơ khí là đồng hồ automatic thì chưa hẳn là đúng.

Phân loại các kiểu đồng hồ cơ

Đồng hồ cơ được phân loại dựa trên cơ chế lên cót, chính vì vậy trên thế giới đã chia thành 3 loại cơ bản:

- Đồng hồ lên cót bằng tay (đồng hồ cơ thủ công, mechanical hand-winding, hand-wound)

- Đồng hồ lên cót tự động (đồng hồ cơ automatic, self-winding)

- Đồng hồ vừa tự động vừa lên cót (đồng hồ bán tự động)

Ngoài ra còn một số loại đồng hồ cơ không chính thống khác như đồng hồ bán cơ khí (hay đồng hồ giả cơ).

Đồng hồ cơ thủ công là gì?

Đồng hồ cơ thủ công là loại đồng hồ lên dây cót bằng tay, nguồn năng lượng chính trong bộ máy được duy trì bằng việc vặn núm điều chỉnh để lên dây cót cho đồng hồ và nó sẽ ngừng hoạt động khi hết cót. Đây là loại đồng hồ cơ có mặt đầu trên thế giới, sau khi nó ra đời, khoảng gần 500 năm sau đó mới có đồng hồ automatic.

Đối với đồng hồ cơ thủ công, người đeo sẽ phải thường xuyên lên dây cót cho đồng hồ. Do đó nhược điểm của loại đồng hồ này là tốn công, ngoài ra núm điều chỉnh cũng sẽ mất thẩm mỹ do tiếp xúc nhiều lần hoặc bị hỏng do lên dây cót quá tay. Tuy nhiên, một số người cho rằng việc vặn núm điều chỉnh để lên dây cót cũng là một thú vui chơi đồng hồ. Để đáp ứng được nhu cầu này, các nhà sản xuất lâu đời đã tìm mọi cách để tối ưu hóa độ bền và tính thẩm mỹ của các bộ máy cơ thủ công. Ngày nay, các mẫu đồng hồ cơ thủ công đến từ các hãng lớn như Patek Philippe thường có giá đắt hơn so với các mẫu đồng hồ automatic thông thường của hãng.

Đồng hồ automatic là gì?

Đồng hồ automatic hay còn gọi là đồng hồ cơ tự động là một loại đồng hồ không cần phải vặn núm điều chỉnh mà tự nó có thể lên dây cót để cung cấp năng lượng. Cơ chế hoạt động này dựa vào việc bổ sung một khối trọng lượng dao động (còn gọi là cánh quạt rotor) - khi đồng hồ đeo trên tay, sự chuyển động của cánh tay sẽ khiến cánh quạt rotor dao động, quá trình này khiến dây cót của đồng hồ tự động được nạp dần.  

Hoạt động dựa vào chuyển động của cổ tay, đồng hồ cơ automatic vì thế không cần phải nạp năng lượng bằng cách lên cót, vừa tránh làm mất thẩm mỹ đồng hồ lại vừa tiện lợi khi cứ đeo là đồng hồ sẽ chạy. Tuy nhiên nếu không đeo trong một thời gian dài, đồng hồ sẽ ngưng hoạt động.

Bộ chuyển động Caliber 1120 QPSQ Automatic đến từ Vacheron Constantin

Đồng hồ cơ tự động chiếm được cảm tình từ những người dùng hiện đại, cho giá trị cũng như sự tiện lợi của nó. Ngày nay, đồng hồ automatic được xem là loại đồng hồ cơ phổ biến nhất trên thị trường thế giới.

Đồng hồ cơ vừa thủ công vừa tự động là gì?

Đồng hồ cơ vừa thủ công vừa tự động là sản phẩm của công nghệ hiện đại thường xuất hiện ở những mẫu đồng hồ cơ đời mới. Đây là loại đồng hồ vừa có thể lên dây cót thủ công, vừa có thể tự nạp cót thông qua cánh quạt rotor. Chính vì thế, nó bao gồm tất cả các ưu điểm và cũng khắc phục được khuyết điểm của hai loại đồng hồ bên trên.  

Thông thường, các nhà sản xuất sẽ giới thiệu đồng hồ bán tự động như một loại đồng hồ automatic. Vì thế khi muốn tìm mua loại đồng hồ này, bạn có thể sẽ cần đến sự tư vấn của nhân viên hoặc tìm hiểu thêm trong các tài liệu tham khảo về bộ máy. 

Đồng hồ bán cơ khí là gì?

Đồng hồ bán cơ hay còn gọi là đồng hồ giả cơ là một loại đồng hồ có sự kết hợp giữa cơ khí và pin thạch anh. Tuy nhiên, phần lớn những người sành đồng hồ đều không cho rằng nó là đồng hồ cơ mà là một chiếc đồng hồ pin hoàn toàn. Bởi vì việc duy trì năng lượng cho bộ máy là nhờ vào năng lượng từ pin thạch anh, phần cơ khí chỉ là yếu tố trang trí cho đồng hồ. 

Đồng hồ giả cơ Fossil Grand Twist với cơ chế bán cơ khí

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của đồng hồ cơ

Các thành phần chính cấu tạo nên bộ chuyển động cơ học

• Bánh răng cuộn: là một bánh răng thép nhỏ được nối liền với cơ cấu lên dây cót , được đặt vuông góc với bánh xe truyền động có tác dụng vận chuyển năng lượng đến dây cót và cơ cấu bánh cóc.

• Dây cót: là một lò xò xoắn bằng thép được sử dụng làm nguồn điện trong đồng hồ lên cót thủ công hoặc đồng hồ automatic

• Cơ cấu bánh cóc: nằm dưới dây cót, cơ cấu bánh cóc có tác dụng truyền năng lượng từ bánh răng cuộn đến dây cót

• Bánh xe trung tâm: nhận nguồn năng lượng từ dây cót, bánh xe trung tâm kết nối với bánh xe giờ và phút 

• Bánh xe phút: được liên kết với bánh xe trung tâm, bánh xe phút giúp kim phút hoạt động

• Bánh xe giờ: được liên kết với bánh xe phút, bánh xe giờ giúp kim giờ hoạt động

• Bánh xe gai (bánh nhện): có hình dạng giống con nhện với kích thước rất nhỏ có tác dụng truyền năng lượng từ bộ chuyển động sang bánh xe cân bằng thông qua pallet

• Pallet: còn được gọi là đòn bẩy, pallet dao động dẫn đến sự chuyển động của bánh xe cân bằng và được điều khiển bởi vòng xoắn tinh tế được gọi là sợi tóc

• Jewel: còn được gọi là chân kính - là những viên đá tổng hợp cứng có màu hồng với tác dụng làm giảm ma sát của các chuyển động tăng độ bền cho đồng hồ

• Sợi tóc: là một lò xo cân bằng được nối liền với bánh xe cân bằng có tác dụng điều khiển tốc độ của đồng hồ

• Bánh xe cân bằng: được xem như là trái tim và là bộ phận đếm giờ chính của đồng hồ, bánh xe cân bằng chuyển động qua lại tựa như con lắc với mục đích giữ nhịp cho cỗ máy

Nguyên lý hoạt động của đồng hồ cơ

Dựa trên hình ảnh trên, chúng ta có thể dễ dàng hiểu được nguyên lý hoạt động cơ bản của đồng hồ cơ thủ công như sau:

Khi người dùng lên dây cót đồng hồ bằng cách vặn núm điều chỉnh, nguồn năng lượng sẽ được truyền đến bánh răng cuộn - bộ phận được liên kết trực tiếp với với núm và truyền động cho cơ cấu bánh cóc, cơ cấu bánh cóc sẽ xoay ngược chiều kim đồng hồ giúp dây cót (lò xo) cuộn chặt. Sau đó năng lượng sinh ra trong bộ máy đồng hồ đến từ việc kéo giãn dây cót và việc kéo giãn này phải được kiểm soát để đảm bảo chúng diễn ra một cách chậm rãi.

Hoạt động không cần đến pin. Đồng hồ cơ được nạp năng lượng thông qua việc lên dây cót bằng tay hoặc chuyển động cổ tay nên người dùng không bao giờ phải cần đến việc phải thay thế pin. Chỉ cần lên dây cót và đồng hồ sẽ tự hoạt động. 

Kim thời gian lướt mượt mà. Đối với một số người, chuyển động mượt mà của kim giây trên mặt số có tính thẩm mỹ cao hơn so với chuyển động nhích từng giây (phát ra tiếng kêu tick tock tick tock) trên các mẫu đồng hồ quartz. Nếu bạn là một người quan trọng yếu tố này, đây sẽ là lựa chọn đúng đắn.

Sống mãi với thời gian. Nếu để ý một chút, có những cỗ máy cơ được sản xuất từ thế kỷ trước vẫn có thể hoạt động tốt cho đến ngày nay. Tuổi thọ trung bình của đồng hồ cơ cao hơn nhiều so với đồng hồ thạch anh chạy pin, chính vì thế việc đầu tư một cỗ máy cơ cao cấp sẽ là món quà lịch sử hoàn hảo cho các thế hệ sau này, đôi khi giá trị của chúng có thể vẫn sẽ được giữ nguyên hoặc tăng thêm.

Là một minh chứng của di sản đồng hồ. Sở dĩ đồng hồ cơ phần lớn đều có giá trị cao hơn đồng hồ quartz đó là vì dòng lịch sử lâu đời của nó. Để tạo ra những cỗ máy thời gian cơ khí như thế này, người ta thường cần đến vài chục thậm chí là vài trăm bộ phận để lắp ráp. Các chi tiết được sắp xếp tỉ mỉ và cẩn thận, mang đến độ ăn khớp hoàn mỹ. Đồng thời cũng phản ánh tinh hoa hàng thế kỷ của ngành sản xuất đồng hồ. 

Tính thẩm mỹ cao. Minh chứng rõ ràng nhất là các bộ máy cơ cao cấp của Thụy Sĩ, được hoàn thiện với độ thẩm mỹ cực cao, thậm chí được chế tác thủ công và được biết đến như một phần của Fine Watchmaking. 

Một số hạn chế của đồng hồ cơ

Đầu tiên chắc chắn là việc phải thường xuyên lên dây cót. Hầu hết những mẫu đồng hồ cơ có thể hoạt động trong hai ngày liên tiếp mà không cần phải lên dây nhưng nhiều chuyên gia khuyên rằng người dùng nên lên dây cho nó mỗi ngày một lần. Để làm gì? Tất nhiên là để đảm bảo sự hoạt động ổn định của cơ chế cũng như đảm bảo độ chính xác, không nên để đồng hồ ngừng hoạt động rồi lên dây. Vì làm vậy sẽ khiến cho độ sai số đồng hồ bị tăng lên.

Nhạy cảm với môi trường. Bởi vì kết cấu của đồng hồ cơ được tạo nên từ nhiều bộ phận phức tạp nên chuyển động của nó rất nhạy cảm với môi trường. Độ ẩm, bụi, va đập và từ trường là một số yếu tố ảnh hưởng đến cơ chế bên trong. Tuy nhiên với những công nghệ tiên tiến hiện đại, các nhà sản xuất đồng hồ đã tinh chỉnh, thiết kế và điều chỉnh lại để đồng hồ chịu được các yếu tố này nhưng không có gì là hoàn hảo. Chính vì thế nếu đã chọn đồng hồ cơ để sử dụng, bạn nên cẩn thận, quan tâm chăm sóc và bảo dưỡng nó trong môi trường tốt nhất.

Độ chính xác không ổn định. Mỗi cỗ máy cơ được chế tạo chất lượng có khả năng giữ thời gian chính xác đến 99,999% (tức là chỉ sai số khoảng ±1 giây mỗi ngày), nhưng theo thời gian độ chính xác của đồng hồ sẽ bắt đầu giảm dần. Cứ sau 5 đến 10 năm hoạt động, bạn cần phải mang đồng hồ của mình ra các thợ đồng hồ để điều chỉnh và duy trì độ chính xác. Hơn nữa, không phải tất cả đồng hồ cơ đều được tạo ra như nhau, một số chính xác, một số có độ sai cao hơn. Nếu có nhu cầu sử dụng và quản lý thời gian ổn định, bạn nên mua đồng hồ thạch anh.

Đắt tiền. Do được cấu tạo từ nhiều thành phần, vận dụng sự khéo léo và kỹ thuật chính xác từ các thợ đồng hồ có độ chuyên môn cao nên giá thành của đồng hồ cơ luôn nằm ở phân khúc đắt đỏ. Jaeger-Lecoultre, Rolex, Vacheron Constantin, Omega, Breguet, Patek Philippe,... đây đều là những thương hiệu chuyên sản xuất đồng hồ cơ cao cấp đã xây dựng được một kho tàng di sản đồng hồ cực kỳ to lớn với mức giá đắt đỏ, nhưng chính vì mức giá đắt đỏ đó sẽ là tiêu chuẩn quyết định giá trị của tuyệt tác thời gian cũng như khẳng định được sự đẳng cấp của người sở hữu. Chính vì thế khi đã muốn đầu tư cho chính mình một chiếc đồng hồ cơ thật đặc biệt thì đừng ngại chi tiền, dành sự ưu tiên hàng đầu cho những thương hiệu nổi tiếng nhé. 

Chi phí bảo dưỡng cao. Vì được cấu tạo từ nhiều thành phần nhỏ, mà sự chuyển động của các thành phần sẽ khiến cho chúng bị hao mòn theo thời gian. Khi đó chúng ta phải mang đồng hồ đi bảo dưỡng, thậm chí là thay thế một số bộ phận để chúng có thể hoạt động ổn định theo thời gian. Ngoài ra, nó cũng đòi hỏi chúng ta quan tâm đến nó thường xuyên - tốt nhất là từ 1-2 năm nên đem đồng hồ cơ đi kiểm tra định kì 1 lần.

Vì sao chúng ta nên chọn đồng hồ cơ?

Một chiếc đồng hồ quartz sẽ cho thời gian chính xác hơn so với đồng hồ cơ, bất kể bộ máy cơ học đó có mức giá hàng chục nghìn đô la hay hàng trăm nghìn đô la, nhưng thực tế yếu tố này không phải là điều quan trọng. Vậy tại sao nên mua một chiếc đồng hồ cơ?

Đó là vì bạn sẽ cảm thấy hãnh diện và tự hào cũng như được người khác đánh giá cao món phụ kiện bạn đeo trên cổ tay - giống như một tác phẩm nghệ thuật mà bạn chiêm ngưỡng. Cho dù dòng thời gian có trôi qua nhanh như thế nào, cho dù Thế giới đang luôn phải cập nhật những công nghệ kỹ thuật tinh vi đến nhường nào thì đồng hồ cơ vẫn hoạt động và sử dụng các kỹ thuật đã được phát minh và áp dụng từ hàng trăm năm trước. Đó là một nghệ thuật nối tiếp có liên quan, một điểm thực sự quan trọng mà chỉ xuất hiện bên trong các mô hình đồng hồ cơ.

Các bộ máy của đồng hồ cơ được chế tác bên trong những xưởng sản xuất riêng biệt bởi các thợ đồng hồ lành nghề, những người đã trải qua rất nhiều kinh nghiệm trong khoảng thời gian dài để học hỏi, tiếp thu những giá trị cao nhất trong khâu chế tạo đồng hồ, chúng còn được phát triển bởi những nhà nghiên cứu lâu năm, trải qua những bài kiểm tra khắt khe nhất với mục đích cuối cùng là mang đến sự trải nghiệm thời gian hoàn hảo cho người dùng. Trong đó, Haute Horlogerie là thuật ngữ dành cho những mẫu đồng hồ cơ được chế tác ở đỉnh cao nhất. 

Khi đeo những mẫu đồng hồ cơ cao cấp với các complication (tính năng phức tạp của đồng hồ), niềm tự hào và hãnh diện luôn thường trực và tự nhiên sẽ có xu hướng tự tin hơn khi giao tiếp với mọi tầng lớp trong xã hội, điều này đặc biệt đúng với những doanh nhân thành đạt, những người quan trọng đến địa vị xã hội, quan tâm đến sự hào nhoáng, thể hiện sự đẳng cấp.

Mặc dù đồng hồ cơ đòi hỏi một khoản đầu tư không hề khiêm tốn nhưng nếu bạn sở hữu một chiếc đồng hồ với bộ chuyển động cơ học phức tạp từ những thương hiệu cao cấp thì xin chúc mừng bạn đã trở thành một chủ sở hữu đáng tự hào. 

Luxury Shopping